بازار ارزهای دیجیتال به عنوان یکی از پرمنفعت‌ترین و حیاتی‌ترین حوزه‌های مالی شناخته می‌شود. برای درک عمیق‌تر از این بازار، لازم است کاربردهای آن در دنیای فناوری بیشتر بررسی شود. یکی از مباحث کلیدی که در این راستا مورد توجه قرار گرفته است، ZK Rollup است؛ این فناوری توجه بسیاری از تریدرهای بازار رمز ارزها را به خود جلب کرده و راه‌حل‌های مناسبی برای کاهش هزینه‌های شبکه اتریوم ارائه می‌دهد.
اتریوم: دومین ارز دیجیتال بزرگ
اتریوم به عنوان یک زیرساخت غیرمتمرکز بر پایه بلاکچین معروف است که امکان اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌آورد. این غیرمتمرکز بودن به این معناست که اتریوم تحت کنترل هیچ فرد یا گروه خاصی نیست و تمامی افراد می‌توانند در مالکیت و کنترل آن مشارکت داشته باشند. با این حال، یکی از چالش‌های بزرگ شبکه اتریوم، هزینه‌های بالای تراکنش‌ها است.
طبق تعریف وب‌سایت رسمی اتریوم، این پلتفرم اشکال مختلفی از قراردادهای هوشمند را به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌کند و هیچ‌گونه خطر از کار افتادن، سانسور یا تقلب وجود ندارد.
زیرساخت مقیاس‌پذیری اتریوم
به نقل از وب‌سایت کوین تلگراف، یکی از بهترین روش‌ها برای بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم، استفاده از رول آپ‌های مبتنی بر گواه اثبات دانش صفر یا ZK-rollups است. این نوع رول آپ‌ها محاسبات را به شکل خارجی انجام داده و سپس داده‌های نهایی را به لایه اصلی منتقل می‌کنند.
آشنایی با Zero Knowledge Proof
در دنیای رمز ارزهای غیرمتمرکز، کاربرانی که قصد انجام تراکنش دارند، باید توانایی خود را در اثبات مالکیت ارز دیجیتال به ماینرها نشان دهند. این عمل موجب می‌شود که اطلاعات تراکنش مانند آدرس فرستنده و گیرنده، به صورت عمومی منتشر شود و از این طریق حریم خصوصی کاربران آسیب می‌بیند.
برخی از ارزهای دیجیتال محرمانه از الگوریتم Zero Knowledge Proof استفاده می‌کنند تا کاربران بتوانند بدون افشای اطلاعات شخصی، مالکیت خود را اثبات کنند. از جمله این ارزها می‌توان به زدکُش و Bitcoin Private اشاره کرد. اتریوم نیز برنامه دارد که در آینده از این تکنولوژی در تراکنش‌های خود بهره‌برداری کند.
برای درک این الگوریتم، فرض کنید شخصی نمی‌تواند بین دو رنگ قرمز و آبی تفاوت قائل شود. با استفاده از تکنیک‌های خاصی می‌توان به او نشان داد که این دو رنگ متفاوت هستند بدون اینکه اطلاعات دقیقی درباره هر رنگ ارائه کنیم. این چرخه تکرار شونده به تدریج احتمال صحت ادعای شما را تا ۹۹.۹۹۹ درصد افزایش می‌دهد.
اهمیت Zero Knowledge Proof
محافظت از اطلاعات محرمانه برای کسب‌وکارها اهمیت بسیاری دارد، زیرا آنها نه تنها نمی‌خواهند اطلاعاتشان در دست هکرها قرار گیرد بلکه می‌کوشند اعتماد را در میان مشتریان ایجاد کنند. استفاده از ZKP به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که داده‌ها را بدون افشای اطلاعات خصوصی به اشتراک بگذارند.
برخی کارشناسان بر این باورند که این فناوری می‌تواند به ایجاد اپلیکیشن‌های نوآورانه در دنیای بلاکچین کمک کند.
پروتکل‌هایی مانند آپتیمیسم و آربیتروم که به تازگی در اخبار داغ شدند، به عنوان روش‌های جدید برای بهبود مقیاس‌پذیری اتریوم معرفی شده‌اند. این پروتکل‌ها با استفاده از ویژگی‌های خاص خود می‌توانند مقیاس‌پذیری را تا ۱۰۰ برابر بهبود دهند. با وجود این، انتظارات از این پروتکل‌ها به تدریج کاهش می‌یابد زیرا معامله‌گران نگران هزینه‌های بالای تراکنش‌ها در اوج تقاضا هستند.
پذیرش فناوری ZK Rollup
صرافی غیرمتمرکز DYDX یکی از برترین پذیرندگان ZK Rollup است که با همکاری با استارک ور توانسته است موفقیت‌های شایانی کسب کند. همچنین پروتکل لوپرینگ نیز از این فناوری برای کاهش کارمزدها بهره می‌برد.
پالیگان (MATIC) و ZK Rollup
پالیگان، به عنوان یکی از معتبرترین پلتفرم‌های لایه دوم شبکه اتریوم، به تازگی پروتکل میر (MIR) را خریداری کرده است. این پروتکل از دو زیرگروه اثبات دانش صفر معروف به PLONK و Halo بهره می‌برد.
سندیپ نایلوال، هم‌بنیان‌گذار پالیگان، این سرمایه‌گذاری را به عنوان تلاشی برای حمایت از تکنولوژی‌های مقیاس‌پذیری مهم می‌داند.
همچنین zkSync، یک راهکار مقیاس‌پذیری از Matter Labs، اخیراً موفق به جذب ۵۰ میلیون دلار سرمایه شده است.
پلتفرم‌های استفاده‌کننده از راهکارهای لایه دوم اتریوم
اگر بخواهیم پلتفرم‌های فعال در حوزه لایه دوم اتریوم را بر اساس ارزش کل قفل شده (TVL) بررسی کنیم، شش پلتفرم برتر از الگوریتم‌های اثبات دانش صفر و راهکارهای اپیتیمیستیک بهره‌مند هستند.
نتیجه‌گیری:
فناوری Zero Knowledge Proof به عنوان یک راهکار برای کاهش هزینه‌های بالای تراکنش‌های شبکه اتریوم مطرح شده است. بسیاری از پروژه‌های دیفای و NFTها در سال ۲۰۲۱ به شدت رشد کردند و این خود به افزایش هزینه‌های تراکنش منجر شده است. لذا، پروژه‌های لایه دوم مانند ZK Rollup برای حل این چالش‌ها به وجود آمده‌اند و به شبکه اتریوم کمک می‌کنند تا از مشکلات مقیاس‌پذیری عبور کند. فناوری ZK Rollup با از بین بردن تراکنش‌ها از شبکه اصلی و اعتبارسنجی آنها در فضایی خارج، به کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت تراکنش‌ها کمک می‌کند.
