در مسابقه برای مقیاس‌پذیری
اتریوم،
رولآپ‌های خوشبینانه تاکنون نیروی غالب بوده‌اند و رولاپ‌هایی مانند
آربیتروم و
بهینه‌سازی در فضای لایه دو (L2) برای بیشتر سال ۲۰۲۲ تا زمان ادغام و پس از آن پیشرو بودند.
منبع: DeFiLlama
رولاپ‌های صفر-دانش (zk-rollups) نمایانگر سوی دیگر مسابقه مقیاس‌پذیری هستند و از zk-proofs برای غلبه بر برخی از معایب اساسی رولاپ‌های خوشبینانه استفاده می‌کنند. در حالی که بسیاری، از جمله هم‌بنیان‌گذار اتریوم، ویتالیک بوترین، zk-rollups را آینده مقیاس‌پذیری اتریوم می‌دانند، بیشتر zk-rollups زنده تا کنون عمدتاً زیر رادار باقی مانده‌اند. این عمدتاً به این دلیل است که هیچ‌کدام از آن‌ها فراتر از عملکردهای ساده‌ای مانند پرداخت و تجارت موفق نبوده‌اند. تا این لحظه.
بخوانید: رولاپ‌های خوشبینانه در مقابل رولاپ‌های zk: مقایسه نهایی
پایان ماه مارس شاهد یک موج توسعه در فضای zk-rollup بود، یا به طور خاص، فضای ماشین مجازی اتریوم صفر-دانش (zkEVM). این زنجیره‌ها از فناوری zk-rollup استفاده می‌کنند در حالی که سازگاری با EVM را حفظ می‌کنند.
zk-rollups برای دستیابی به سازگاری با EVM به دلیل طراحی EVM که برای zk-proofs ساخته نشده بود، مدت زیادی با مشکل مواجه بوده‌اند. به همین دلیل، راه‌اندازی دو zkEVM اول در شبکه‌های اصلی خود، یک قدم بزرگ به جلو برای فضای zk-rollup به شمار می‌آید.
منبع: ZkSync Era Medium (لینک)
در تاریخ ۲۴ مارس، zkSync Era به صورت رسمی بر روی شبکه اصلی راه‌اندازی شد. اندکی بعد، Polygon zkEVM خود را به شبکه اصلی در دوشنبه بعدی راه‌اندازی کرد.
با توجه به اینکه همه چشمان به این دو زنجیره دوخته شده است، این سوال مطرح می‌شود: تفاوت بین این دو زنجیره چیست؟
با ما همراه باشید تا انقلاب ارزهای دیجیتال را به نمایش بگذاریم، یک خبرنامه در هر بار. همین حالا مشترک شوید تا روزانه اخبار و به‌روزرسانی‌های بازار را به طور مستقیم در صندوق ورودی خود دریافت کنید، به همراه میلیون‌ها مشترک دیگر ما (درست است، میلیون‌ها نفر ما را دوست دارند!) — منتظرید چه باشید؟
zkSync Era توسط شرکت تحقیق و مهندسی بلاکچین ماتر لبز راه‌اندازی شده و سال‌ها در حال ساخت بوده است. ماتر لبز zkSync 1.0 (که اکنون zkSync Lite نام دارد) را در ژوئن ۲۰۲۰ منتشر کرد و بعداً zkSync 2.0 را در سه‌ماهه چهارم ۲۰۲۲ راه‌اندازی کرد.
منبع: وب‌سایت ماتر لبز (لینک)
zkSync Era نتیجه سال‌ها تحقیق و توسعه و تکامل طبیعی zkSync 2.0 است تا اولین زنجیره zkEVM را به زندگی بیاورد.
Polygon zkEVM توسط شرکت مقیاس‌پذیری اتریوم، Polygon توسعه و منتشر شده است. Polygon سفر مقیاس‌پذیری خود را با زنجیره جانبی Proof-of-Stake خود آغاز کرد که به طور معمول به عنوان زنجیره Polygon شناخته می‌شود. Polygon به خوبی از انتقادات در مورد زنجیره جانبی خود، به ویژه در زمینه امنیت و تمرکز آگاه بود.
در پشت صحنه، آن‌ها فضای zk-rollup را به طور گسترده‌ای مورد بررسی قرار دادند و با خریدهای بزرگ شرکت‌های مرتبط با zk مانند هرمز و میر و همچنین توسعه پروژه‌های مشترک مانند Polygon Nightfall، Polygon Miden و Polygon Zero به پیشرفت پرداختند.
منبع: Polygon Miden (لینک)
این تلاش‌ها منجر به راه‌اندازی‌یی شد که امروز شاهد آن هستیم و Polygon zkEVM ترکیبی از تکامل Polygon Hermez و پیشرفت‌های تکنولوژیکی ناشی از کار انجام شده در Polygon Zero است.
علاوه بر این که هر دو زنجیره zkEVM هستند، هر دو زنجیره همچنین به‌طور کامل منبع باز هستند و این مطابق با اصول فضای ارزهای دیجیتال است. کد zkSync Era تحت مجوز MIT/Apache 2.0 مجوزگذاری شده است. از سوی دیگر، Polygon zkEVM تحت مجوز AGPL V3 قرار دارد.
در حالی که هر دو زنجیره در حال حاضر از اتریوم به عنوان لایه در دسترس داده استفاده می‌کنند، هر دو دارای راه‌حل‌های در دسترس داده به عنوان بخشی از خطوط تولید خود هستند. Polygon در حال توسعه Polygon Avail است که به تازگی به عنوان یک شرکت مستقل جدا شده است که تحت رهبری هم‌بنیان‌گذار Polygon، Anurag Arjun قرار دارد. ماتر لبز دارای محصول در دسترس داده خاص خود به نام zkPorter است که در سال ۲۰۲۱ اعلام شد. zkPorter در مراحل بعدی نقشه‌راه خود به عنوان یک گزینه برای در دسترس داده غیرمتمرکز به zkSync Era ادغام خواهد شد.
منبع: ماتر لبز (لینک)
هر دو zkSync Era و Polygon zkEVM همچنین از ابstraction حساب‌ها پشتیبانی می‌کنند، هرچند به طرق مختلف. zkSync Era به طور بومی از آن پشتیبانی می‌کند زیرا از VM سفارشی خود استفاده می‌کند. Polygon zkEVM، به منظور حفظ معادل بودن EVM، قادر به پشتیبانی از abstraction حساب‌ها به طور بومی نیست، اما این کار را از طریق ERC-4337 اتریوم انجام می‌دهد.
سرانجام، در جبهه امنیت، هر دو زنجیره در حال حاضر هیچ قفل زمانی بر روی قراردادهای خود ندارند، که امکان به‌روزرسانی فوری را فراهم می‌کند. این عمدتاً برای enabling به‌روزرسانی‌های به موقع یا تعمیرات در صورت بروز هر گونه باگ در قراردادهای آن‌هاست زیرا هر دو هنوز در مراحل اولیه خود هستند. Polygon zkEVM، با این حال، یک شورا امنیتی دارد که نیاز به چهار از هفت امضا کننده برای enabling هر گونه به‌روزرسانی دارد در حالی که zkSync Era در حال حاضر بدون شورا امنیتی فعالیت می‌کند، هرچند که برنامه‌هایی برای راه‌اندازی یک شورا در آینده دارد.
با وجود شباهت‌ها، zkSync Era و Polygon zkEVM در زیر پوست اختلافات قابل توجهی دارند.
تفاوت اصلی بین این دو این است که zkSync Era سازگار با EVM است در حالی که Polygon zkEVM معادل EVM است.
zkSync Era از کامپایلر LLVM خود استفاده می‌کند که کد را از زبان‌های مختلف محبوب EVM مانند Solidity، Vyper و Yul برای اجرا بر روی VM سفارشی zkSync کامپایل می‌کند. این کامپایلر برای پذیرش کد در زبان‌های Rust و C++ در آینده نیز توسعه خواهد یافت. این امر به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا قراردادهای هوشمند EVM را مهاجرت دهند، به جای اینکه کد را با استفاده از یک زبان یا ابزار جدید دوباره‌نویسی کنند.
Polygon zkEVM، از سوی دیگر، بسیار نزدیک‌تر به EVM است و از کامپایلر استفاده نمی‌کند. این زنجیره به طور بومی Solidity را قبول می‌کند و به این ترتیب، مهاجرت تقریباً تمام کد Solidity از زنجیره‌های EVM موجود به زنجیره جدید را بدون نیاز به دوباره‌نویسی کد امکان‌پذیر می‌سازد. با استفاده از چارچوب ویتالیک برای انواع مختلف zkEVMها، zkSync Era به نوع ۴ zkEVM نزدیک‌تر است، در حالی که Polygon zkEVM نوع ۳ zkEVM است و قصد دارد به نوع ۲ zkEVM پیشرفت کند.
منبع: ویتالیک بوترین (لینک)
با نگاه به معماری prover، zkSync Era به دنبال تولید سریع‌تر proof با بهینه‌سازی با استفاده از VM سفارشی خود است، به جای اینکه هدف معادل بودن EVM باشد. Polygon zkEVM از یک مکانیزم اجماع منحصر به فرد Proof-of-Efficiency به همراه گروهی از ماشین‌های حالت استفاده می‌کند که امکان efficiency بیشتر برای prover را فراهم می‌کند.
در زمینه در دسترس داده، zkSync Era فقط تغییرات حالت را به جای ورودی‌های تراکنش منتشر می‌کند و این امر به فشرده‌سازی داده و ادغام یکپارچه با zkPorter کمک می‌کند. این مدل بر اساس مدل Volition است که توسط StarkWare توسعه یافته است، هرچند zkSync آن را برای “تمرکز شدید بر عدم تمرکز” تطبیق داده است. در همین حال، Polygon zkEVM از یک مدل هیبریدی (یا Validium یا Volition) استفاده خواهد کرد که در آن proofهای معتبر در زنجیره ذخیره می‌شوند در حالی که برخی از داده‌ها درون زنجیره‌ای یا برون زنجیره‌ای ذخیره می‌شوند.
تا کنون، zkSync Era از زمان راه‌اندازی خود کمی بیش از یک هفته گذشته، مبلغ ۱۰۰ میلیون دلار در مجموع ارزش قفل شده (TVL) در زنجیره جمع‌آوری کرده است. این مبلغ به طور قابل توجهی بیشتر از ۲.۲ میلیون دلار موجود در زنجیره Polygon zkEVM است.
منبع: L2Beat (TVL zkSync Era)
منبع: L2Beat (TVL Polygon zkEVM)
برخی حدس زده‌اند که این اختلاف عمدتاً به دلیل پتانسیل airdrop در zkSync Era است. با راه‌اندازی zkSync Era، فقط یک روز پس از اینکه airdrop آربیتروم برای درخواست‌ها باز شده است، hunters airdrop دوباره برای هدف بعدی در حال جستجو هستند. zkSync Era یکی از اهداف اصلی است، زیرا ماتر لبز در طول سال‌ها ۴۵۸ میلیون دلار در زمینه تأمین مالی جمع‌آوری کرده است.
با این حال، مدیرعامل ماترلبز، الکس گلوچوفسکی، در یک مصاحبه به وضوح بیان کرده است که zkSync Era در حال حاضر نیازی به توکن ندارد، هرچند که او افزود که برای نهایتاً تمرکززدایی زنجیره، به یک توکن نیاز است.
در جبهه Polygon، تیم توضیح داده است که Polygon zkEVM توکن خاص خود را نخواهد داشت، هرچند که به این موضوع اشاره کرده‌اند که توکن MATIC در آینده برای استیکینگ و حاکمیت در Polygon zkEVM استفاده خواهد شد.
با این حال، هر دو زنجیره هنوز در مراحل ابتدایی خود هستند و هر دو با کاربردهای غیرمتمرکز بزرگ (DApps) مانند Sushi، Balancer و دیگران شراکت‌هایی را محقق کرده‌اند. با استقرار این DAppهای عمده، ممکن است شاهد افزایش دیگری در کاربران جدید در این zkEVMها باشیم.
این مقاله شامل پیوندهایی به وب‌سایت‌ها یا محتوای شخص ثالث فقط برای اهداف اطلاعاتی است (“وب‌سایت‌های شخص ثالث”). وب‌سایت‌های شخص ثالث تحت کنترل CoinMarketCap نیستند و CoinMarketCap مسئول محتوای هیچ‌کدام از وب‌سایت‌های شخص ثالث، از جمله بدون محدودیت هیچ پیوندی که در یک وب‌سایت شخص ثالث وجود دارد، یا هرگونه تغییر یا به‌روزرسانی در یک وب‌سایت شخص ثالث نیست. CoinMarketCap این پیوندها را فقط به عنوان یک سهولت برای شما ارائه می‌دهد و وارد کردن هر پیوندی به معنای تأیید، تأیید یا توصیه CoinMarketCap برای سایت یا هرگونه ارتباط با اپراتورهای آن نیست.
این مقاله به منظور استفاده و باید برای اهداف اطلاعاتی استفاده شود. بسیار مهم است که قبل از اتخاذ هر گونه تصمیمات مهم مرتبط با هر یک از محصولات یا خدمات توصیف‌شده، تحقیقات و تحلیل‌های خود را انجام دهید. این مقاله به عنوان مشاوره مالی در نظر گرفته نشده و نباید به عنوان مشاوره مالی استنباط شود.
نظرات و دیدگاه‌های بیان‌شده در این مقاله متعلق به نویسنده [شرکت] است و لزوماً منعکس‌کننده نظرات CoinMarketCap نیست.
