مفاهیم مالی اسلامی بر اساس مجموعه‌ای از اصول اساسی بنا شده است که به صداقت، انصاف و مسئولیت‌پذیری در تجارت و معاملات ارج می‌نهد. به همین دلیل، مالی اسلامی تلاش می‌کند تا عدالت، شفافیت و رفاه مشترک را در نظام‌های اقتصادی حفظ کند. به طور کلی می‌توان گفت که پول فیات دقیقاً نقطه مقابل این اصول را تحقق می‌بخشد، زیرا عدم‌قطعیت، سوداگرای و نابرابری‌هایی را معرفی می‌کند که فقرا را مجازات می‌کند، کسانی که با پول فیات درآمد کسب و هزینه می‌کنند، و به ثروتمندانی که در دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که از تورم سود می‌برند، مزیت می‌دهد. در این زمینه، بیتکوین به عنوان یک راه‌حل معرفی می‌شود که به طور قابل توجهی با اصول مالی اسلامی همخوانی دارد. این مقاله بررسی می‌کند که چرا بیتکوین، با تمرکززدایی، شفافیت و کمبودش، نمایانگر اسلامی‌ترین شکل پول است و پتانسیل تحول‌آفرینی برای دنیای اسلام ارائه می‌دهد.
اصول بنیادین مالی اسلامی شامل موارد زیر است:
۱. ممنوعیت ربا (سود):
وام‌دهی مبتنی بر بهره، جایی که پول بدون فعالیت تولیدی پول تولید می‌کند، در اسلام به شدت ممنوع است. ربا موجب استثمار، تمرکز ثروت و آسیب به برابری اجتماعی می‌شود.
۲. ممنوعیت غرر (عدم‌قطعیت):
معاملات باید از سوء‌سوداگرای یا ابهام‌های غیرضروری آزاد باشند. شرایط واضح و شیوه‌های صادقانه ضروری است.
۳. اقتصاد مبتنی بر دارایی
تجارت و معاملات باید شامل دارایی‌های ملموس یا فعالیت‌های تولیدی باشند. ثروت باید از طریق روش‌های مشروع به دست آید، نه از طریق قمار یا حباب‌های سوداگرانه.
۴. اشتراک ریسک
مالی اسلامی بر شراکت‌های مبتنی بر عدالت تأکید می‌کند که در آن سود و ضرر مشترکاً تقسیم می‌شود و منافع و انصاف متقابل را در تمام معاملات مالی تضمین می‌کند.
۵. عدالت و برابری:
توزیع ثروت باید نیازهای اجتماعی را برآورده کند، انصاف را ترویج دهد و نابرابری‌های اقتصادی را کاهش دهد.
به‌طور معتبر می‌توان ادعا کرد که نظام پولی مبتنی بر فیات فعلی به‌طور آشکار این اصول را نقض می‌کند. بانک‌های مرکزی نرخ‌های بهره‌ای را تعیین می‌کنند که کل سیستم فیات بر آنها بنا شده است و ربا را نهادینه می‌کنند. پولی که از بدهی ایجاد می‌شود، به‌طور ذاتی سودهای غیرکسب تولید می‌کند و در عین حال دیگران را به بدهی وامی‌دارد، که منجر به استثمار و نابرابری می‌شود. سیستم فیات به‌طور نامتناسبی به افرادی که به منبع ایجاد پول نزدیک‌تر هستند (مثلاً بانک‌ها، دولت‌ها) کمک می‌کند و هزینه آن را بر دوش مردم عادی می‌گذارد. این «اثر کانتیلون» نابرابری ثروت را تشدید می‌کند و با ارزش‌های اسلامی عدالت و برابری مغایرت دارد.
ارزهای فیات به دلیل عرضه نامحدودشان به تورم و کاهش ارزش دچار می‌شوند. این موضوع باعث ایجاد عدم‌قطعیت و رفتار سوداگرانه می‌شود و اقتصادها را ناپایدارتر کرده و به آسیب به آسیب‌پذیرترین افراد منجر می‌شود. بر خلاف طلا یا دارایی‌های ملموس، پول فیات به هیچ کالای فیزیکی پشتوانه ندارد. این فقط یک وعده ارزش است که اعتماد را کاهش می‌دهد و بر تأکید اسلام بر ثروت ملموس و مبتنی بر دارایی آسیب وارد می‌کند. کنترل متمرکز پول توسط چند نهاد، مسئولیت‌پذیری را تضعیف می‌کند، فساد را تشدید می‌کند و به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا ارزها را برای خدمت به برنامه‌های سیاسی خود دستکاری کنند، معمولاً به ضرر شهروندانشان. این نواقص سیستمیک منجر به بحران‌های مالی، نابرابری و از بین رفتن اعتماد اجتماعی شده است.
بیتکوین، اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز جهان، به شدت با آموزه‌های اخلاقی و اقتصادی اسلام همخوانی دارد. بیتکوین بدون سازوکارهای مبتنی بر بهره کار می‌کند. ماهیت غیرمتمرکز آن اطمینان می‌دهد که هیچ مقام مرکزی نمی‌تواند از هیچ‌چیز پول ایجاد کند یا از طریق ربا به‌طور ناعادلانه سود ببرد. هر معامله بیتکوین در یک دفتر کل عمومی غیرقابل تغییر، بلاک‌چین، ثبت می‌شود. این موضوع صداقت و مسئولیت‌پذیری را تضمین می‌کند و عدم‌قطعیت مربوط به سیستم‌های فیات غیرشفاف را از بین می‌برد.
عرضه بیتکوین به ۲۱ میلیون سکه محدود شده است که آن را به یک دارایی کاهشی (دیفلاتوری) تبدیل می‌کند. کمبود آن ویژگی‌های طلا را منعکس می‌کند که در جوامع اسلامی به عنوان پول مطلوب تاریخی شناخته شده است. بر خلاف پول فیات، بیتکوین تحت کنترل هیچ دولتی یا نهادی نیست. شبکه غیرمتمرکز آن به افراد قدرت می‌بخشد و عدالت را ترویج می‌کند و با تأکید اسلام بر عدالت و انصاف همسو است.
بیتکوین یک وعده سوداگرانه نیست؛ بلکه از طریق «اثبات کار» به دست می‌آید که نیاز به انرژی و تلاش محاسباتی قابل توجهی دارد. این هزینه ملموس تولید به آن ارزش ذاتی می‌بخشد و با اصول مالی اسلامی همخوانی دارد. بیتکوین به هر کسی که به اینترنت متصل باشد، اجازه می‌دهد تا در اقتصاد جهانی شرکت کند. این شمولیت با دیدگاه اسلام در کاهش موانع اقتصادی و ترویج دسترسی جهانی به منابع مالی همسو است. از طریق پایبندی به این اصول، بیتکوین گزینه‌ای امکان‌پذیر برای سیستم استثماری فیات ارائه می‌دهد و راه را برای آینده‌ای مالی عادلانه‌تر و برابری‌تر هموار می‌کند.
پذیرش گسترده بیتکوین می‌تواند دنیای اسلام را دگرگون کند و فرصت‌های اقتصادی بی‌نظیر را باز کند. بسیاری از کشورهای با اکثریت مسلمان از تورم مزمن رنج می‌برند که ارزش ارزهای فیات آنها را کاهش می‌دهد و شهروندانشان را فقیر می‌کند. ویژگی دیفلاتوری بیتکوین، محافظی در برابر تورم فراهم کرده و ثروت را در طول زمان حفظ می‌کند. میلیون‌ها مسلمان به دلیل عدم دسترسی به خدمات مالی سنتی، از بانکداری خارج هستند. سیستم غیرمتمرکز بیتکوین به افراد اجازه می‌دهد که دارایی خود را به‌طور امن ذخیره و منتقل کنند بدون اینکه به بانک‌ها وابسته باشند و موجب توانمندی اقتصادی می‌شود. کشورهای با اکثریت مسلمان یکی از بزرگترین دریافت‌کنندگان حواله‌ها هستند. بیتکوین امکان انجام معاملات بین‌المللی سریع‌تر، ارزان‌تر و امن‌تر را فراهم می‌کند و وابستگی به واسطه‌های پرهزینه را کاهش می‌دهد.
با تمرکززدایی در ایجاد پول و حذف امتیازات بانک‌های مرکزی، بیتکوین توزیع عادلانه‌تری از ثروت را تضمین می‌کند و به‌طور همزمان به نابرابری‌های اقتصادی که بسیاری از جوامع اسلامی را آزار می‌دهد، رسیدگی می‌کند. سیستم شفاف بیتکوین تسهیل‌گر توسعه محصولات و خدمات مالی مطابق با شریعت است و فرصت‌های سرمایه‌گذاری اخلاقی را با ارزش‌های اسلامی ترویج می‌دهد. بیتکوین به ملل این امکان را می‌دهد که وابستگی خود را به دلار آمریکا و سایر ارزهای خارجی کاهش دهند و حاکمیت اقتصادی و تاب‌آوری خود را تقویت کنند. با امکان انجام معاملات بی‌اعتماد و بدون مرز، بیتکوین تجارت را در میان جامعه جهانی مسلمان تشویق می‌کند و نوآوری و ادغام اقتصادی در میان ملل را ترویج می‌کند.
بیتکوین فراتر از یک نوآوری فناوری است؛ بلکه یک سیستم مالی است که در عدالت، شفافیت و برابری ریشه دارد—ارزش‌هایی که عمیقاً در آموزه‌های اسلامی جای گرفته‌اند. در حالی که دنیای اسلام با چالش‌های اقتصادهای مبتنی بر فیات دست و پنجه نرم می‌کند، بیتکوین راهی به سوی استقلال اقتصادی، شمول مالی و رفاه اجتماعی ارائه می‌دهد. با پذیرش بیتکوین، دنیای اسلام می‌تواند سیستم‌های مالی خود را با اصول جاودانه اسلام همراستا کند و راه را برای آینده‌ای عادلانه‌تر و پایدارتر هموار سازد.
این یک پست مهمان توسط غفّار حسین است. نظرات بیان شده کاملاً متعلق به خود اوست و لزوماً منعکس‌کننده نظرات BTC Inc یا Bitcoin Magazine نیست.
