ریال دیجیتال؛ سپرتحریم‌ها؟

در دنیای امروز، رمزارزها نه تنها در دنیای مالی بلکه در سیاست‌، اقتصاد و روابط بین‌المللی نیز نقش بسزایی ایفا کردند. یکی از مهم‌ترین تحولات در این زمینه، ظهور ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) است که توسط بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف در حال توسعه و اجرا هستند. این ارزها به‌عنوان ارزهای دیجیتال تحت نظارت و کنترل بانک‌های مرکزی می‌توانند تحول عظیمی در سیستم‌های مالی ایجاد کنند. از آنجا که این رمز ارزها در چارچوب قوانین و مقررات رسمی هر کشور طراحی می‌شوند، می‌توانند موجب تغییرات عمده‌ای در نظام‌های پولی جهانی و نحوه تراکنش‌های بین‌المللی شوند. «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش با استناد به گزارش‌های کوین تلگراف به بررسی روند جهانی توسعه CBDC‌ها و چالش‌ها و فرصت‌های آن پرداخته است. یکی از کشورهایی که به‌شدت در حال توسعه CBDC بوده، ایران است. ایران با هدف مقابله با تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های مالی بین‌المللی که از سوی ایالات متحده و اتحادیه اروپا اعمال شده‌اند، به دنبال راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی خود «ریال دیجیتال» است. در این راستا رئیس بانک مرکزی ایران اخیرا اعلام کرد که این پروژه از سال۲۰۱۸ در حال توسعه بوده و در اواخر نوامبر۲۰۲۴، این ارز دیجیتال را برای استفاده داخلی معرفی خواهد کرد. طبق گزارش‌ها، ریال دیجیتال از فناوری متن‌باز هایپرلدگر فابریک (Hyperledger Fabric) استفاده می‌کند. تا نیمه سال۲۰۲۳، این پروژه مرحله «پیش‌پایلوت» تحقیقاتی را با همکاری بانک‌های بزرگ ایرانی به اتمام رسانده است. بانک مرکزی ایران در ماه ژوئن پروژه پایلوت CBDC خرده‌فروشی را در جزیره کیش راه‌اندازی کرد که منطقه آزاد تجاری ایران است و سالانه ۱۲میلیون گردشگر را میزبانی می‌کند. به نظر می‌رسد ریال دیجیتال تاکنون فاقد واسطه بوده و بر استفاده داخلی متمرکز است. همچنین فرزین گفت که راه‌اندازی CBDC بخشی از تلاش بزرگ‌تر برای حفظ شیوه‌های بانکی مدرن است. او در کنفرانس سیستم‌های بانکی و نظام‌های پرداخت اظهار کرد: «توسعه سیستم‌های بانکی نوآورانه مسوولیت بانک‌های مرکزی در سراسر جهان است و ما مصمم هستیم این مسوولیت را در ایران به‌خوبی انجام دهیم.» او به ادغام سیستم‌های پرداخت روسی MIR و ایرانی ACU که در ماه اکتبر انجام شده است، اشاره کرد و گفت: